Zelf victoriaanse handcrème maken

Wanneer we de victoriaanse tijd willen ontdekken zijn we vaak aangewezen op teksten, afbeeldingen en fotografie. Dat is natuurlijk hartstikke leuk, maar vandaag met ik zin in een meer hands-on benadering. Het lijkt me leuk om eens aan de slag te gaan met een verzorgingsproduct uit die tijd; namelijk handcrème. Natuurlijk werden er in de 19e eeuw meer schoonheidsproducten gebruikt, maar dit leek me een veilige om mee te beginnen.

victoriaans-handcreme-recept

Zo maak je thuis victoriaanse handcrème.

De verzorging van de handen van de vrouw vond men in de victoriaanse tijd heel belangrijk.  De vrouw diende zachte, schone en witte handen te hebben, liefst vrij van vlekjes en beschadigingen door hard werken. De nagels moesten ook schoon en netjes geknipt zijn – niet te lang of te kort -, in ovalen vorm en met de maantjes onder de nagelriemen mooi zichtbaar. Mijn oma (geboren 1918) heeft mij dit ook nog zo geleerd!

Natuurlijk was dit lang niet voor iedereen haalbaar. Denk maar aan fabrieksarbeiders en scullery maids. Zij konden zich hooguit een beetje reuzel veroorloven om gekloofde handen te verzorgen. De créme die ik ga maken was dan ook beslist niet voor de keukenmeid, maar voor de vrouw des huizes bedoeld.

Beautyproducten in de 19e eeuw

In twee opzichten verschillen victoriaanse schoonheidsproducten en hun gebruik van die uit onze tijd. Ten eerste werd er een beetje dubbelzinnig tegenaan gekeken; een vrouw diende wel degelijk haar uiterlijk mooi te verzorgen, maar te veel make-up en andere fratsen werden beslist niet op prijs gesteld. Een charmante en fatsoenlijke jongedame kneep in haar wangen en beet op haar lippen om een mooie rode kleur tevoorschijn te toveren, maar heel veel meer werd niet gewaardeerd. Wie zichzelf zichtbaar ‘verfde’ was onzedig en bedonderde de boel. Wél bestonden er schoonheidsmiddeltjes en trucjes die (zeker voor onwetende mannen) niet zichtbaar waren, zoals gezichtspoeders, brouwsels die wij nu haarlak zouden noemen, haarstukjes en geurige handcrème.

Een tweede verschil ten opzichte van vandaag is dat veel beautyproducten thuis gemaakt werden. Je kon in de 19e eeuw op den duur wel bij de apotheek kant-en-klare producten kopen, maar veel werd – met dezelfde ingrediënten – thuis gedaan. Men vond het ook wel zo veilig; dan wist je tenminste zeker wat erin zat. Daarom werd er ook over recepten geschreven in victoriaanse tijdschriften, en dat is voor mij natuurlijk wel zo handig!

ingredienten-handcreme

Recept voor zelfgemaakte handcrème

Vandaag sluit ik me dus aan bij de lange geschiedenis van huis-tuin-en-keuken-geknutsel. Ik heb gekozen voor een handcrème op basis van bijenwas. Vier redenen waarom ik juist hiervoor gekozen heb:

  1. De ingrediënten zijn authentiek én vrij makkelijk te verkrijgen.
  2. De ingrediënten zijn veilig, wat je niet bepaald van alle victoriaanse middeltjes kunt zeggen (denk: lood en kwik).
  3. Het resultaat is een product dat wij in onze tijd ook nog gebruiken.
  4. Het is een product dat uitwendig gebruikt wordt, niet dichtbij ogen of lippen of op hele gevoelige huid.

De ingrediënten die ik ga gebruiken werden dus ook echt in de 19e eeuw zelf gebruikt voor het maken handcrème. Er was toen al keuze tussen meerdere oliën; zelfs kokosolie was – tot mijn verbazing – al beschikbaar voor de gegoede klassen. Glycerine klinkt heel chemisch maar is eigenlijk een plantaardig product wat toen -en nu nog- in veel schoonheidsproducten verwerkt zit. Mijn overgrootmoeder (geboren 1893) gebruikte zelfs pure glycerine om haar hardwerkende handen te verzorgen.

Natuurlijk wilde men ook lekker ruiken. Daarvoor zorgen enkele drupjes essentiële olie, in dit geval lavendel. Gebruik niet te veel, want dan kan het scherp aanvoelen en bovendien stink je dan een uur in de wind! Een te sterke geur zou denk ik de grenzen van victoriaans fatsoen en matigheid wel overschrijden.

Tijd om te beginnen! Wat heb je nodig:

60 gram schone bijenwas
175 ml amandelolie
50 ml olijfolie
25 ml glycerine
10 druppels essentiële olie lavendel
+ zorg voor leuke glazen weckpotjes om je handcrème in te doen

De bijenwas die ik ga gebruiken heb ik gekregen van een bevriende imker. Wil je ook aan bijenwas komen, dan kun je die misschien kopen bij een imker bij jou in de buurt. Mocht dat niet lukken: De Tuinen verkoopt ook bijenwas. De amandelolie, lavendelolie en glycerine heb ik ook daar gekocht (in de aanbieding, Mrs. Beeton zou trots op me zijn!). De olijfolie komt gewoon uit de supermarkt, ik heb extra vergine gebruikt.

collage-handcreme-2

Aan de slag:

Zet een pan met water op het vuur en plaats daarop een hittebestendige schaal. Alle ingrediënten moeten namelijk au-bain-marie verwarmd worden. Rasp de bijenwas in fijne schaafsels, zodat ze goed kunnen smelten. Doe deze in de hittebestendige schaal en giet de olijfolie en de amandelolie erbij. Roer de hele tijd langzaam totdat de was gesmolten is. Voeg dan al roerende de glycerine toe, en op het laatst de etherische olie. Nu is je handcrème klaar. Giet de crème meteen in mooie glazen potjes. De crème zal meteen beginnen te stollen. Pas als de was volledig gestold is doe je de deksels erop. Met dit recept heb ik drie mooie potjes van 100 ml kunnen vullen.

victoriaanse-handcreme

Zelf was ik natuurlijk ook erg benieuwd naar het resultaat. Ik vind mijn crème redelijk goed gelukt, omdat ze goed aan te brengen is en je handen goed verzorgt. Het duurt wel even voordat ze intrekt, maar dat krijg je met bijenwas en olie. De crème is wel relatief stevig, dus ik denk dat ik de volgende keer meer amandelolie toe ga voegen. De geur vind ik zelf erg lekker ruiken. Lavendel is een klassieke geur die erg populair was in de victoriaanse tijd en ook de geur van bijenwas draagt bij aan een knusse olde worlde feel. Maar smaken verschillen, dus als je niet van lavendel houdt, is rozenolie ook een authentieke en lekkere keuze.

Ik moet zeggen dat ik de smaak te pakken heb! Ik ga op zoek naar nog meer recepten, en weet ook nog wel wat victoriaanse schoonmaaktips – op basis van o.a. bijenwas – om uit te proberen.

Ga jij ook je eigen handcrème maken? Laat me weten hoe het gelukt is! En mocht je vragen hebben, contacteer me dan gerust.

Na deze noeste arbeid is het tijd voor thee. Groene thee met citroen, lekker verfrissend.


Disclaimer: Het recept wat ik heb uitgeprobeerd kun je geheel op eigen risico ook uitproberen. Houd daarbij rekening met je eigen huid en eventuele overgevoeligheden en raadpleeg bij huidproblemen een arts.

7 gedachten over “Zelf victoriaanse handcrème maken

    • Wat goed dat je met dit recept aan de slag bent gegaan, Thom! En, lukte het een beetje? Ik vind het ontzettend lief dat je zo’n verrassing voor je vrouw hebt verzonnen.

      Doe haar vooral de groetjes van me!

  1. Hallo, wat leuk dat je dit recept met ons deelt! Ik heb het ook gemaakt en wat een goede creme!! Maar…onder in het potje staat een vloeibaar laagje. Wat heb ik fout gedaan en wat is dat laagje?

    • Hoi Monique, graag gedaan! Leuk dat je met het recept aan de slag bent gegaan, en dat het in principe bevalt.

      Zelf heb ik niet meegemaakt dat de ingrediënten weer gaan schiften (uiteenvallen). Het kan zijn dat het mengen van de bestanddelen niet helemaal goed is gegaan. Het lijkt alsof de vloeibare ingrediënten (glycerine, olie) niet goed met de was zijn vermengd.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.