Zo zag Prins Albert er in het echt uit

Tom Hughes als Prins Albert in de serie VICTORIA trekt vele zwijmelende vrouwelijke kijkers. Maar hoe zag Prins Prins Albert er in het echt uit? Was hij in werkelijkheid ook zo knap? Vandaag laat ik jullie enkele portretten van hem zien, en vertel wat tijdgenoten over hem loslieten. Met niet in de laatste plaats Victoria, natuurlijk. Verder ontdekte ik in mijn zoektocht naar de prins nog een schoonheidsfeitje, waar maar weinig mensen vanaf weten…

Net als bij Koningin Victoria, zijn er van Prins Albert heel wat portretten gemaakt. En zoals dat ging in de periode waarin de fotografie nog maar net in opkomst was, gaat het hier zowel om geschilderde als gefotografeerde afbeeldingen van de prins-gemaal. Geschilderde portretten konden geflatteerd worden, terwijl de fotografie ook de minder fraaie kanten van een persoon in volle glorie liet zien. Al kon een goede fotograaf ook best een handje helpen…

Portret-van-Prins-Albert-door-Franz-Xaver-Winterhalter-in-1842.jpg

Zo kennen we Prins Albert. Dit bekende portret werd in 1842 geschilderd door F.X. Winterhalter [Publiek domein, via Wikimedia Commons].

Uit Alberts jeugd zijn er niet zo veel afbeeldingen bekend. Hij was, ondanks het plan dat hij ooit eens met de Britse troonopvolgster zou trouwen, tenslotte nog maar een onbeduidende Duitse prins. Als kleine jongen werd hij omschreven als “een eekhoorntje met grote zwarte ogen”. Later kreeg hij volgens bronnen blauwe ogen, en werd hij door zijn oma “pretty as an angel” genoemd. Qua postuur vonden sommigen hem te iel voor een jongen, en had hij een wat zwakke constitutie.

ernst en albert 1831

Detail uit een miniatuurportret van Albert en zijn broer Ernst uit 1831. Albert (links) heeft blauwe ogen, terwijl zijn broer bruine ogen heeft. Bron: Royal Collection Trust RCIN 4795. © Royal Collection Trust / © Her Majesty Queen Elizabeth II 2018.

Die zwakke constitutie zou hij zijn hele leven wel houden, ook al was hij wel sportief. In zijn tienerjaren werd hij als knap beschreven, wat op zijn 16e bevestigd werd door de reactie van prinses Victoria bij hun eerste ontmoeting. Zij schreef in haar dagboek:

“Albert, who is just as tall as Ernest but stouter, is extremely handsome; his hair is about the same colour as mine; his eyes are large and blue, and he has a beautiful nose and a very sweet mouth with fine teeth; but the charm of his countenance is his expression, which is most delightful.”

Dit koninklijke zegel van goedkeuring gaf Victoria niet lichtzinnig: Uit andere dagboekfragmenten blijkt, dat ze behoorlijk kritisch en scherp uit de hoek kon komen. Complimenten werden niet zomaar rondgestrooid. De Nederlandse prinsen van Oranje, die op het moment van Victoria’s ontmoeting ook aan het hof waren, betitelde Victoria gewoonweg als lelijk.  We mogen er daarom wel vanuit gaan, dat haar omschrijving van Albert oprecht was. En ze vergaf het hem zelfs dat hij bij haar diner en feest niet de hele tijd aanwezig was, omdat hij moe was en maagklachten had. Naar haar oom Leopold schreef ze nog:

“[…] [H]ow much I like him in every way. […] He has […] the most pleasing and delightful exterior and appearance you can possibly see.”

Victoria was dus vanaf het begin weg van Albert,  maar ook andere bronnen uit de tijd voor hun huwelijk omschrijven Albert als “very handsome” en “well built”. Hij zal dus bepaald niet lelijk zijn geweest. Zou de schilder van onderstaand schilderij veel moeite hebben gehad om deze mooie jongeman te portretteren? De portretten van Albert zijn over het algemeen behoorlijk consistent, dus het lijkt erop dat er niet zo veel weg te poetsen viel (in tegenstelling tot bij Victoria…).

prins albert

Portret van een piepjonge Prins Albert, gemaakt in 1841 door William Essex (1784-1869). Bron: Royal Collection Trust RCIN 421628. © Royal Collection Trust / © Her Majesty Queen Elizabeth II 2018.

Bij de tweede ontmoeting met Albert, viel Victoria als een blok voor hem. In 1839 schreef Victoria: “It was with some emotion that I beheld Albert – who is beautiful.” Ze kon maar moeilijk haar ogen van hem afhouden, en een aanzoek volgde dan ook snel. “[H]e is perfection; perfection in every way – in beauty – in everything!”

Prins Albert als jonge officier

Is-ie niet knap? Prins Albert als jonge officier in 1841. Koningin Victoria vond dat het portret goed leek. Bron: Royal Collection Trust RCIN 403021. © Royal Collection Trust / © Her Majesty Queen Elizabeth II 2018.

Een klein schoonheidsfoutje?

‘Perfect mooi’ was Albert dus, volgens zijn aanstaande vrouw. En naar mijn eigen bescheiden mening was hij inderdaad niet lelijk. Wel heb ik tot mijn verrassing een bijzondere ontdekking gedaan; één opvallend uiterlijke kenmerk, dat ik in geen enkele schriftelijke bron heb teruggevonden. Een kenmerk dat op schilderijen en slimme foto’s weggewerkt is, maar niet bij minder professioneel gemaakte foto’s. Albert keek scheel.

Eerste foto Prins Albert 1842

Prins Albert hield van nieuwe technieken, en stond al in 1842 voor de lens van de camera. Op deze foto is duidelijk te zien dat één oog niet helemaal recht staat [Publiek domein].

Op de eerste foto die van hem gemaakt is, in 1842, – overigens überhaupt de eerste foto van een Britse royal ooit – is duidelijk te zien dat hij strabisme heeft. Zijn linkeroog staat niet recht, maar naar buiten toe. Toch nog een kleine imperfectie bij de verder zo perfecte prins.

Maar blijkbaar vond men dat niet erg. Gelukkig maar, want in de victoriaanse tijd kon men vaak juist wel genadeloos kritisch zijn op imperfecties, in verband met angst voor erfelijkheid of een verondersteld samenhangend slecht karakter. Maar niet in het geval van Albert, dus. Het was geen probleem. Victoria viel als een blok voor zijn blauwe ogen, Albert had geen beperkingen met zien, en niemand heeft het zelfs maar belangrijk genoeg gevonden om zijn imperfectie op te schrijven voor het nageslacht.

prince albert strabismus

Een later fotoportret van Prins Albert, en één van de weinige waarop zijn strabisme te zien is. Foto uit ca. 1860 [Publiek domein].

Zelf vond ik het wel interessant om te ontdekken, en wel om twee redenen. Ten eerste heeft mijn eigen Mr. W. een zeer gelijkende vorm van strabisme (anders was het me misschien niet eens opgevallen), en ten tweede zegt het iets over hoe men in de 19e eeuw naar uiterlijkheden keek. Wat betreft portretten van Albert kun je zien dat op schilderijen het luie oog meestal is weggewerkt. En de bekende foto’s werden door betere fotografen bijna altijd en profil geschoten, zodat het niet zo opviel. Blijkbaar vond men het toch belangrijk om er zo perfect mogelijk op te staan. Niets menselijks was ook de Victorianen vreemd.

Albert en Victoria foto

Een prachtig fotoportret, en één van de eerste met Victoria en Albert samen, gemaakt op 30 juni 1854 door Roger Fenton. [Publiek domein, via Wikimedia Commons].

Getrouwd met Victoria, de latere jaren

De meeste afbeeldingen van Albert zijn gemaakt in de tijd dat hij met Victoria getrouwd was. Niet zo gek natuurlijk, want opeens was hij een invloedrijk man (al was hij niet zo invloedrijk als hij zou willen). In de eerste jaren zien we nog een fitte, slanke Albert. Victoria vond haar echtgenoot duidelijk sexy, zo blijkt wederom uit haar dagboek:

“He does look so beautiful in his shirt only, with his beautiful throat seen.”

prins albert charles brocky 1841

Prins Albert geschilderd door Charles Brocky (1807-1855) in 1841. Wat mij betreft is dit één van zijn mooiste portretten [Bron onbekend; Publiek domein verondersteld].

Maar net zoals iedereen worden ook knappe jonge prinsen ouder. Naarmate de jaren vorderden, werd Albert wat dikker, en kaal. Dat wil niet zeggen dat hij niet ijdel was, want tot groot vermaak van de pers droeg Albert een korset. In het midden van de 19e eeuw was deze ook voor mannen in de mode gekomen, maar de meeste mensen vonden het voor mannen maar belachelijk ijdel.

Prins Albert

Een foto van Prins Albert ten voeten uit, waarschijnlijk gemaakt tussen 1855 en 1860. Naar verluidt droeg hij een korset om zijn figuur te behouden. Bron: Royal Collection Trust RCIN 2800824. © Royal Collection Trust / © Her Majesty Queen Elizabeth II 2018.

Helaas ging Alberts gezondheid vanaf de jaren 1855 achteruit. In een biografie over koningin Victoria uit 1921 staat een niet zo aardige passage, waarin Albert ‘behoorlijk kaal’ en ‘vadsig’ wordt genoemd, met een ‘kromgebogen houding’. Hij zag er moe en ‘ziekelijk geel’ uit.

Geen fraaie omschrijving, maar het kan goed kloppen. Albert was namelijk overwerkt, doordat hij veel eigen projecten had en taken van Victoria had ovegenomen. Zijzelf was immers regelmatig uit de running geweest door voortdurende zwangerschappen en postnatale depressies. De werkdruk had invloed op Alberts spijsvertering, waarvan hij steeds meer last kreeg. Maar op de achtergrond speelde waarschijnlijk ook een aandoening mee.

Schets van de oude Prins Albert

Schets van de oude prins Albert. [Bron onbekend, Publiek domein verondersteld].

In 1861 bleek Albert helemaal uitgeput. Internationale politieke spanningen, zorgen om de losbandige kroonprins Bertie, en aanhoudende maagklachten eisten hun tol. Hoewel de koninklijke lijfartsen er luchtig over deden, schreef Oom Leopold wel degelijk dat hij zich zorgen maakte over Albert, omdat hij er zo slecht en uitgeput uitzag.

Veel te laat zagen de doktoren dat het echt niet goed ging. Pas in december stelden ze een (foute) diagnose: Albert zou de gevreesde buiktyfus hebben. Tegenwoordig denkt men echter eerder aan maagkanker, of de gevolgen van een onbehandelde ziekte van Crohn. Alberts artsen waren abuis en te laat in hun diagnose, maar hadden überhaupt weinig kunnen uitrichten. Tegen geen van de gesuggereerde ziektes was een eigentijdse behandeling opgewassen. Albert stierf, veel te vroeg, op 14 december 1861 op 42-jarige leeftijd. Victoria zou haar hele leven voor hem in de rouw blijven.

Snif. Ik drink even een versterkend kopje thee.


Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:
Stanley Weintraub: Albert – Uncrowned King (1997).
Helen Rappaport: Queen Victoria – A Biographical Companion (2003).
Lytton Strachey: Queen Victoria (1921).
Rebecca English: Was Albert killed by Crohn’s disease? Prince’s death has been blamed on typhoid until now. In: Dailymail.co.uk, 17 december 2011.

8 gedachten over “Zo zag Prins Albert er in het echt uit

  1. Ik vind het zo’n heftig verhaal, volgens mij waren ze echt dol op elkaar. Die plaquette die in hun bed hangt, waarop ze hun eerste en laatste nacht samen heeft laten graveren… En dan Bertie, ook royal ouders zijn maar gewoon ouders (met pubers).

    • Ja, van Victoria’s grote verlies op zo’n jonge leeftijd word ik ook wel sentimenteel. Al die memorials die ze voor hem liet maken! En wist je dat ze nog heel lang met zijn nachthemd in haar armen geslapen heeft? Oh, snif!

  2. Heel interessant om te lezen en meer foto’s/schilderijen te van hem te zien. Naar hoe hij zo jong is overleden en dat Victoria heel haar verdere leven in rouw is geweest. Heftig!

    • Fijn dat je het leuk vond om te lezen. Ik vond het zelf ook heel interessant om uit te zoeken. Albert is een inspirerende man (ookal heb ik hier heel oppervlakkig alleen zijn uitterijk beschreven… 😉 )

  3. Wat een interessante blog! Ik ben echt een groot fan van de serie Victoria en ik vind die tijdsperiode super mooi! Leuk om te weten hoe Albert er in het echt uitzag. Ik vind dat de acteur uit de serie erg op hem lijkt! Dus dat is wel goed gecast. Ik ben trouwens op jouw blog gekomen via VakerVrolijk.nl. Je blog spreekt mij heel erg aan, dus ik ga eens verder kijken naar andere artikelen van jou. Lijkt me leuk om je te volgen! 🙂

    • Nou, van harte welkom op mijn blog! Leuk om weer een nieuwe enthousiasteling te verwelkomen.

      Ja, de serie rond Victoria is echt heel bijzonder, en ik ben blij dat mensen op die manier met zo’n mooi stuk geschiedenis in aanraking komen. Tom Hughes is inderdaad goed, al kan ik nog steeds niet echt kiezen welke ‘Albert’ ik nou de beste vind.

      Ik kijk in ieder geval reikhalsend uit naar het verschijnen van het derde seizoen. Je hoort het uiteraard hier. 😉

      • heel mooi geschreven ,ik wist heel vaag iets van zijn oog maar weet niet meer hoe.Ook ik wacht op een vervolg van de serie,zo mooi en goed gemaakt.Dank je wel voor dit blog

  4. Ik wacht nu verheugd op serie 4 van Victoria. Kijk maar 1 deel per week. Leuk om naar toe te leven. Een geweldige en interessante blog. Complimenten.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.