Een heteluchtoven is voor watjes

Ik had een lief oud omaatje, die 98 geworden is. Geboren in 1918 en grootgebracht in een middenklasse-gezin in een klein Duits dorpje aan de Nederlandse grens. Met ouders geboren in de jaren 1880 en de oude tradities in het dorp mag je wel stellen dat zij in haar jeugd nog met één been in de victoriaanse tijd leefde. Geïnspireerd door Victorian Bakers deel ik een zoet broodrecept, dat in haar dorp gemaakt werd.

Wanneer ik op bezoek was bij mijn oma, werd er altijd veel gepraat. Ze vertelde dat haar moeder toen zij klein was  elke zondag vlaai bakte. Een enkele vlaai ging nog wel in het grote gietijzeren fornuis, gestookt op kolen – zoals te zien in het Charles Dickens museum. Maar bij grotere gelegenheden of feest in het dorp was dat niet genoeg: Daarvoor gebruikten alle huisvrouwen al generaties lang de enige steenoven van het dorp. Vandaag ga ik iets maken wat daarin gebakken werd!

platz-recept

Eerst brachten alle huisvrouwen hun brood naar de steenoven, die daarvoor met hout was aangestoken. Na het broodbakken werden in de restwarmte vlaaien gebakken. Zoals in de victoriaanse tijd werd er niks weggegooid: en dus ook geen energie.

victoriaanse-bakker

Een vrouw bakt brood in een stenen houtoven. In de hoek liggen al broden af te koelen. Een prachtig schilderij van Helen Allingham (1848-1926). [Publiek domein]. Zou de steenoven in het dorp er ook zo hebben uitgezien?

Ik vroeg aan mijn oma: “Maar hoe wist je dan of de oven de juiste temperatuur had?”  De steenoven had immers geen draaiknop, laat staan een display. “Misschien kon je het zien aan de kleur van het steen?” opperde mijn meedenkende echtgenoot. Oma keek hem aan alsof hij een beetje dom was, en verklaarde: “Je steekt gewoon een korenaar in de oven. Wanneer die er in de juiste kleur uit komt, is de oven op temperatuur.” Ze keek erbij alsof dat het meest vanzelfsprekende ter wereld was. Ik nam beduusd een slokje thee.

Maar OK, ik snap het dus. Het hedendaagse bakken in de heteluchtoven zonder gevaar voor derdegraads verbranding is voor watjes. In het licht van de ouderwetse steenoven lijkt zelfs het victoriaanse fornuis een baken van gemak en veiligheid. Maar goed, mijn oma heeft wel voortreffelijk leren bakken.

Hieronder het recept voor platz, een zoet witbrood dat oorspronkelijk van overgebleven vlaaideeg werd gebakken. Lekker met roomboter en suiker, voor bij de thee. En gebakken in de heteluchtoven, dat dan weer wel.

Recept: Platz

Ingrediënten (op kamertemperatuur):

  • 1 eetlepel zachte boter
  • 4 eetlepels volle melk
  • ½ opgeklopt ei (+ ½ ei gebruiken voor bestrijken)
  • 2 eetlepels suiker (plus extra voor bestooien)
  • snufje zout
  • 200 g bloem
  • 10 g gedroogde gist

Bereidingswijze:

Maak van alle ingrediënten een deeg. Dit doe je als volgt: Doe het bloem in een kom en maak daarin een kuiltje. Doe de suiker, het zout en alle natte bestanddelen in het kuiltje. Strooi het gist langs de rand van de kom. Meng alles samen, werkend van binnen naar buiten. Op deze manier wordt het gist langzaam bij de rest van het mengsel gevoegd. Als het deeg wat droog is, voeg je extra melk toe.

Kneed het geheel tot een soepel deeg. Doe dit niet te kort, maar minimaal tien minuten. Laat het deeg drie kwartier rijzen op een warme plaats onder een vochtige theedoek. Kneed het daarna nog eens door. Laat het deeg dan nog een half uur rijzen.

platz-deeg

Het deeg voor de platz ligt op de bakplaat.

Kneed nu het deeg in de juiste vorm (een platgedrukte bol), en bestrijk het met het halve opgeklopte ei. Bestrooi het brood royaal met suiker.

platz-recept-2

Bak je platz 15-20 minuten in een heteluchtoven op 200 °C. Als je op de bodem klopt en het brood klinkt hol, dan is het gaar. Serveer het brood in dunne plakken, met roomboter en suiker erop. Eet smakelijk!

Tijd voor thee. Darjeeling past hier goed bij. Of… ik krijg trek in Oma’s kruidenthee: Guldenroede en brandnetel. Schijnt heel gezond te zijn.

7 gedachten over “Een heteluchtoven is voor watjes

  1. Wauw wat een mooie leeftijd al! Je hebt dit weer heerlijk geschreven! Ik zie het al helemaal voor me, lekker brood gaan bakken in het dorp 🙂

  2. Haha nou voor watjes of niet, ik ben heel erg blij met mijn hete lucht oven 😀

    Ik moet bekennen dat ik niet helemaal fan ben van zoet brood maarr: hij ziet er wel lekker en perfect gelukt uit!

  3. Lijkt een beetje op een brioche. Wat ik van vroeger ken. Ik ga het zeker eens een keer bakken. Helaas als een watje want een steenoven heb ik niet.

    • Ik zou inderdaad zeggen dat het op brioche lijkt, alleen dan wat steviger, denk ik. En misschien iets minder zoet.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.