Beloofd is beloofd; Ik zou jullie op de hoogte houden van de vorderingen in mijn victoriaanse moestuintje. Inmiddels heb ik al heel wat sla en kruiden kunnen oogsten, en staan mijn mosterdplanten weelderig in bloei. Van de toen nog jonge mosterdblaadjes en de waterkers maakte ik een eenvoudige salade, die past bij de toasted cheese van Mrs. Dickens.
De afgelopen weken aten wij veel sla, en verplicht éénmaal per week raapstelenstamppot. Deze groente stond dan wel niet in mijn victoriaanse boekje, maar het is erg lekker en je kunt deze vergeten groente bijna niet in de winkel kopen. Toch wel een voordeel, zo’n eigen tuintje!
Het leek me leuk om mijn eerste opbrengsten maar meteen te verwerken in een echte victoriaanse maaltijd. Ik koos voor een salade, zoals voorgesteld in het boekje van Getrude Jekyll, en Toasted Cheese & Watercresses uit het menuboekje van Mrs. Dickens, de vrouw van Charles.
Een salade door Gertrude Jekyll
De salade die Gertrude Jekyll in haar tuinierboekje uit 1908 beschrijft, is eigenlijk een vrij simpele traditionele salade. Er zitten drie van de vier van de Franse zogenaamde fines herbes (dragon, bieslook, kervel, peterselie) in, en deze geven een heerlijk frisse smaakcombinatie.
Ingrediënten voor een salade voor 2 personen:
- Sla, gewassen en gedroogd en in grove stukken. In mijn tuin had ik een krop vollegrondsla en wat lekkere rucolablaadjes, maar je kunt naar hartelust variëren.
Voor de dressing:
- 1 theelepel dragon, fijngehakt
- 1 ½ theelepel kervel, fijngehakt
- 1 eetlepel bieslook, fijngehakt
- 1 eetlepel olijfolie
- ¼ theelepel suiker
- ¼ theelepel zout
- zwarte peper, naar smaak
- ½ eetlepel water
- ½ eetlepel azijn
Bereidingswijze:
Dit zijn dus de smaken van een klassieke Franse salade, en Jekyll is voor haar jeugdige lezers erg precies in haar beschrijving van de bereiding. Eerst doe je de olie door de sla, en meng je die door elkaar zodat elk blaadje een laagje olie heeft. Maak dan een mengsel van de suiker, het zout, de peper, het water en de azijn, en meng deze dressing door de sla. Meng tot slot pas de fijngehakte kruiden door de sla, zodat ze goed elk slablaadje bedekken.
Ik vond deze salade erg lekker! Voorheen maakte ik me er vaak vanaf met wat olie en peper en zout, maar ik zou niet weten waarom ik dat nog zou doen. De suiker vond ik even wennen – we leven tenslotte in een samenleving waar er nog net geen suikerboete bestaat – maar hij paste prima in de balans van smaken.
Toasted Cheese maken. Maar wat is dat eigenlijk?
Toasted Cheese met waterkers. Het staat opvallend vaak tussen de menusuggesties van Catherine Dickens. Ze aten dit na het zoete dessert, dus echt als afsluiter van wat al vaak en copieuze maaltijd was – net als een kaasplankje. Maar wat hield het gerecht eigenlijk in? Zelfs de cresses kunnen een gemengde salade zijn van gewone waterkers en mosterdkers, dus dat heb ik dan maar heel simpel gedaan. Maar, hoe zit het dan met de zogenaamde toasted cheese?
In mijn onderzoekje naar Catherines kookboekje had ik al eens ontdekt dat de familie Dickens een soort fondueset (‘toaster’) voor hun toasted cheese gebuikte. Dat was toen een nieuwigheid:
“That early toaster was effectively a fondue set, involving a dish which held cheese above a container of hot water.”
Deze omschrijving maakt evenwel duidelijk dat het bij het gerecht niet kan gaan om een eenvoudige kaastosti, waar tegenwoordig de naam toasted cheese nog wel eens voor gebruikt wordt.
Even verder zoeken dus. Er blijkt in vroeger eeuwen een recept te zijn geweest, dat Scots rabbit heette. Ondanks de wat vreemde naam gaat het hier niet om een konijn, maar om brood met kaas. Er waren ook varianten met de naam English rabbit en Welsh rabbit. En waarschijnlijk zijn dit de voorlopers van toasted cheese in een toaster:
“Before the days of grills and modern cookers, the cheese was melted in front of the fire and bread was toasted on both sides with butter spread on one side and the melted cheese poured on top.”
De kaas en de geroosterde boterham konden dan nog op smaak gebracht worden met bijvoorbeeld mosterd, rode wijn, witte wijn, boter of peper. De smaken konden per regio (en ongetwijfeld per huishouden) verschillen. Hannah Glasse geeft in haar kookboek The Art of Cookery uit 1747 recepten voor de drie regionale varianten.
Maar welke zal Catherine Dickens gekozen hebben? Omdat zij Schotse roots had, en dit ook in de rest van haar menusuggesties terug te zien is, gok ik op de Schotse variant. Volgens Hannah Glasse zaten daar niet zo veel smaakmakers in, alleen kaas en boter. En Mrs. Beeton geeft in haar Book of Household Management alleen de smaakmakers mosterd en peper.
Dan rest nog de vraag: Welke kaas werd er gebruikt? Mrs. Beeton kiest bij haar Welsh Rare-bit voor Cheshire of Gloucester kaas. Maar omdat het een lekkere en goed te smelten Britse kaas is, heb ik zelf voor mature cheddar gekozen. En zo maakte ik uiteindelijk mijn toasted cheese:
Ingrediënten voor toasted cheese voor 2 personen:
- Een dikke plak geroosterd brood, met boter
- 160 gram mature cheddar, geraspt
- 1 theelepel Coleman’s mosterd
- Een beetje zwarte peper
- 2 eetlepels melk
Bereidingswijze:
De kaas voor het gerecht kun je smelten in een daarvoor bestemde kaasfondueset, of au bain marie op het vuur. Ik koos zelf voor het laatste. Smelt de kaas en voeg daarbij al roerende de twee eetlepels melk, zodat het geheel geen klont wordt. Breng de gesmolten kaas dan op smaak met de peper en de mosterd. Giet het kaasmengsel op het brood en serveer direct met de waterkerssalade (en eventueel een andere groene salade).
Ik vond de toasted cheese erg lekker, en erg vullend! Met de waterkers en salade van Jekyll erbij was het een heerlijke combinatie. De grotere salade was wat mij betreft echter wel nodig om de maaltijd in balans te houden. Beslist geen caloriearme maaltijd, maar wel voor herhaling vatbaar!
Naar verluidt waren Charles en Catherine Dickens erg dol op kaas, getuige de hoeveelheid toasted cheese in Catherines boekje. Hun oudste zoon Charley merkte daarover op:
“[N]o man could possibly survive the consumption of such frequent toasted cheese.”
Ook ik heb geen zin in ‘death by cheese’, en zal daarom dit gerecht voor feestelijke momenten bewaren. En zeker niet als afsluiter van een hele maaltijd, waar de toasted cheese in de menu’s van Catherine een plekje heeft! Doe mij als afsluiter maar…
…een lekker kopje thee!
Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:
Traditional Scottish Recipes – Toasted Cheese op RampantScotland.com.
Ben Miller: Catherine Dickens’ 19th century cookbook offers recipes for 20 and “frequent toasted cheese” op Culture24.org.uk (7 september 2016).
Welsh Rarebit op Wikipedia.org.
Wat ziet die toasted cheese er goed uit en wat heb je het ook mooi op de foto gezet! Maar ik kan me wel voorstellen dat zoiets tegelijkertijd nogal vullend is. Ook de salade klinkt erg lekker. Ik moest lachen om je opmerking over de suikerboetes. Er lijkt soms inderdaad bijna een taboe te liggen op het woord ‘suiker’ alleen al 😉
Dank je voor je complimenten! Ik wil het zeker nog een keer maken – stiekem vind ik de toasted cheese wel passen als comfort food in de herfst (goed excuus…).
Lijkt me toch erg als mensen gaan vallen over 1/4 theelepel suiker…. De salade en de toast zien er zalig uit!
Nee, ik heb ook nog geen negatieve reacties gehad, hoor. 😉 Maar in de strijd om suiker uit supermarktproducten te halen, voelt suiker bij je zelfgemaakte salade toch een beetje vreemd. Maar het is wel lekker… 😉
Wat leuk zo’n eigen moestuintje! De salade en de toasted cheese zien er heerlijk uit!
Thanks!