Je kent ze wel: Van die 19e-eeuwse schilderijen waar elegant geklede dames in een zitkamer of prieeltje genieten van een afternoon tea. Het ziet er altijd zo idyllisch uit! Daarom leek het me leuk om zelf ook eens een klassieke afternoon tea te organiseren. In deze blogpost laat ik jullie zien dat dat helemaal niet zo moeilijk hoeft te zijn, en dat je net zo uitgebreid kunt maken als je wilt. Ook kun je al veel van te voren voorbereiden. Waar kun je allemaal op letten?
Afternoon tea – een informeel samenzijn?
Zoals ik laatst al eens vertelde, ontstond de afternoon tea tussen 1830 en 1840. Hoewel wij tegenwoordig gewend zijn om deze theemaaltijd een high tea te noemen en het fenomeen zelf als vrij chique ervaren wordt, was de afternoon tea oorspronkelijk juist een ongedwongen samenzijn tussen vrouwen van de hogere klassen.
Thee en lekkere hapjes werden op lage tafeltjes geplaatst zodat iedereen zelf wat kon pakken, en de genodigde dames konden binnen een vastgesteld tijdsvak binnenkomen en weggaan wanneer het hen uitkwam. Soms werden er wel meer dan 100 mensen uitgenodigd. Door de informele sfeer was het mogelijk om met verschillende dames een praatje aan te knopen – dus ook met dames die hoger in aanzien stonden. Dit was een nieuw en gewaagd idee vergeleken met de gebruikelijke stijve diners met placering op rang. Voor die tijd heel informeel, dus.
Hoe kan het dan dat wij de afternoon tea eerder als een chique gelegenheid beschouwen? Het antwoord daarop is eigenlijk heel simpel: De eerste afternoon tea’s vonden plaats bij gegoede dames thuis, die alle personeel hadden om de tafels netjes te dekken en de lekkerste gerechtjes klaar te maken. Dit was voor hen gewoon normaal, en het werd dus niet als luxe ervaren. (Ze hoefden tenslotte ook niet zelf af te ruimen…)
Pas toen hotels aan het eind van de 19e eeuw afternoon tea’s begonnen aan te bieden, werd de afternoon tea een elegant uitje – ook voor de middenklasse. Hier komt het beeld van kleine clubjes vrouwen aan een enkele mooie gedekte tafel vandaan.
Maar tot zover de historische chit-chat. Voor mijn eigen afternoon tea koos ik ervoor om het ‘zo victoriaans mogelijk’ te doen, en dat betekent: letten op aankleding, hapjes en een gastvrije uitnodiging.
Aankleding: de tafel dekken
Wat een afternoon tea zo leuk maakt is de zorgvuldigheid waarmee alles is opgezet. Het is namelijk de bedoeling dat je met je gasten ruim de tijd neemt om van de thee, hapjes en setting te genieten. Een mooi gedekte tafel geeft sfeer en laat zien dat je de moeite hebt genomen om de fijne middag goed voor te bereiden. Deze zorgvuldigheid is ook een belangrijk onderdeel van de victoriaanse etiquette; je wilt immers dat je gasten zich op hun gemak voelen. Bij het dekken van een traditionele tafel mogen de volgende onderdelen eigenlijk niet ontbreken:
- Een (gestreken) tafellaken van een stevige stof.
- Stoffen servetten (ook weer gestreken).
- Je mooiste bestek, liefst opgepoetst.
- Je mooiste (thee)servies. Thee wordt bij voorkeur geschonken uit een porseleinen pot.
- Andere mooie schalen om de hapjes in op te dienen (een etagère hoeft niet, maar mag wel).
- Een vaas bloemen ter decoratie.
Natuurlijk heeft niet iedereen een prachtig antiek servies in huis met alle benodigde onderdelen. Ik zal ook niet pretenderen alsof ik ergens een victoriaanse twaalfdelige set heb staan. Maar bij een afternoon tea is het het belangrijkste dat je met zorg de mooist mógelijke tafel hebt gedekt. Kies voor het servies wat je wel hebt (en niet voor plastic bordjes). Pak die mooie vaas van je oudtante erbij, de mooie schaal die je meebracht van vakantie en doe je best om de zilveren vorkjes van je oma op te poetsen. Dat laatste heb ik gedaan, en het resultaat mag er zijn, al zeg ik het zelf. (Nu weet ik gelijk hoe de servants zich voelden, want het was best een klus!)
Als servies gebruik ik ons huwelijkservies. Dit heeft genoeg borden in allerlei maten, en een porseleinen theepot met bijbehorende kopjes. De kleur van dit servies is gebroken wit met zwart (mijn man wilde geen bloemetjesservies, maar iets met een zwarte rand. “Een rouwrand?”, vroeg ik sarcastisch. Toen kwamen we samen op dit The Artisan Kitchen-servies, waar ik ook heel blij mee ben).
Om wat meer kleur op de tafel te brengen gebruik ik onder andere de vrolijke bonbonnière van mijn oma en andere oude en nieuwe vrolijke bordjes. Leuke tip: Mijn zus verzamelde voor haar bruiloft allemaal verschillende oude schoteltjes om de taart op te serveren. Deze mix stond ontzettend leuk!
Verder gebruik ik het tinnen melk- en suikerstel van mijn andere oma. Tin en zilver op één tafel? Ik vind het zelf wel een grappige combinatie, omdat tin in de 19e eeuw echt het metaal van de armen was. De rijken hadden immers zilver op tafel. Maar vandaag ben ik degene die mag combineren, en ik hou van een vrolijke en gemengde tafel die met zorg is samengesteld. Dat sommige items een geschiedenis hebben vind ik natuurlijk ook extra leuk.
Hapjes voor een geslaagde afternoon tea
Nu de tafel zo mooi gedekt is, kunnen de hapjes op tafel. Bij een afternoon tea horen zowel hartige als zoete lekkernijen. Als je alleen authentiek victoriaanse hapjes wilt serveren (zoals ik vandaag), zul je het meeste zelf moeten maken. Gelukkig valt er een heleboel van tevoren klaar te maken en kan het meeste gebak zelfs worden ingevroren.
Kies als zoete hapjes bijvoorbeeld voor Victoria Sandwiches, of een variatie daarop, een Victoria Sponge (het recept daarvoor houden jullie te goed). Of wat dacht je van een stukje kleurige Battenbergcake, of een London Bun met jam en room? Als klein zoet laatste hapje kun je kiezen voor zelfgemaakte snoepjes. Of maak het je wat dat betreft gemakkelijk en koop bonbons van het merk Lindt, dat bestaat sinds 1845. Ik kies dan wel voor traditionele smaken; puur kwam eerst, en melk wat later. Een andere victoriaanse bonbon is de bekende Mozartkugel.
Bij een afternoon tea begin je met de hartige hapjes. Ik koos voor drie sandwiches met traditioneel beleg: komkommer, ei-tuinkers en ham-mosterd. Deze zijn gelukkig niet moeilijk om te maken.
Thee!
En dan natuurlijk de thee. Wie het helemaal netjes wil doen, schenkt thee dus met een porseleinen theepot in porseleinen kopjes. Daarbij wordt traditioneel losse thee gebruikt. Dat ga ik vandaag ook doen, maar ik kan me goed voorstellen als je voor het gemak voor theezakjes kiest.
Belangrijker is dat je gasten uit enkele verschillende smaken kunnen kiezen. Traditioneel werd zwarte thee geschonken en dan met name theemelanges uit bepaalde streken. Denk bijvoorbeeld aan Assam, Darjeeling of Ceylon, die alle drie al in de 19e eeuw werden gedronken. Zelf hou ik ook van ook van Earl Grey, dus daar kies ik ook voor. Net als voor wat losse rooibosthee en gedroogde kamille, zodat mijn gasten niet alleen maar zwarte thee hoeven te drinken. En ook ik ga wel met mijn tijd mee, want liever dan een zeefje kies ik voor papieren theezakjes die ik zelf kan vullen. Heel handig!
Naast de thee bied ik melk, suiker en schijfjes (biologische) citroen aan.
Bij een victoriaanse afternoon tea werd overigens ook gerust limonade ter verfrissing geschonken. Zelf koos ik een mengsel met komkommer, munt en citroen; maar of precies deze combinatie al in de 19e eeuw gedronken werd, weet ik niet.
Je gasten uitnodigen
Zonder gasten is er natuurlijk geen afternoon tea. Wanneer je hen uitnodigt, wil je dit wellicht in stijl doen. Natuurlijk kun je van je gasten een bepaalde dresscode vragen, zodat ze beter bij je victoriaanse thema aansluiten. Toch doe ik dat zelf niet. Een belangrijk onderdeel van (victoriaanse) etiquette is dat je gasten zich op hun gemak kunnen voelen. Ongemakkelijke dresscodes passen daar niet bij. Je mag er op vertrouwen dat je gasten zelf iets leuks aantrekken voor de gelegenheid, en dat hun vrolijke aanwezigheid hun belangrijkste bijdragen aan je theepartijtje is. Goh, deze laatste zin had rechtstreeks uit een 19e-eeuws etiquetteboek kunnen komen.
Het is een leuk idee om echte uitnodigingen te versturen. Je kunt bijvoorbeeld kaartjes maken met de volgende tekst, die rechtstreeks uit het etiquetteboek van Florence Hartley uit 1860 komt:
“Mrs Garret’s compliments to Mr and Mrs Howard, and requests the pleasure of their company to take tea on Wednesday, Nov. 6th, at 6 o’clock.”
Een kleine uitleg voor je gasten die met hun hoofd in de 21e eeuw zitten, is misschien wel handig op de achterkant.
Zelf vond ik mijn kleine afternoon tea heel geslaagd. De organisatie was best wat werk, maar met sommige hapjes kon ik ruim van tevoren maken – en alle benodigde servies had ik al dagen van tevoren uitgezocht, geleend en eventueel opgepoetst. En met mijn gasten was het heel gezellig; een fijne middag om op terug te kijken!
Alweer tijd voor thee? Vooruit, kamille dan maar.
Wat een werk heb je er van gemaakt zeg! Super leuk!
Leuk om te horen van een mede-foodie! 🙂
Ohhh dit lijkt me zo ontzettend leuk! Ik wil binnenkort iets leuks organiseren voor mijn vriendinnen en dit lijkt me een heel tof idee!
Dat is inderdaad een goede gelegenheid! Als je het veel werk vindt, kan iedereen natuurlijk ook iets meebrengen; dat heb ik ook wel eens meegemaakt en het scheelt de organisator veel tijd.
Ziet er super gezellig uit! Super om zoiets te organiseren.
Thanks, Darina!
Wat ontzettend leuk dat je dit hebt georganiseerd! Ik kan me voorstellen dat het echt een succes was na alle voorbereidingen en met zulke lekkere, zelfgemaakte hapjes. Wat ziet je tafel er trouwens mooi gedekt uit. Ik vind vooral dat fuchsiaroze bordje met bloemen heel mooi, maar ben ook helemaal weg van je gele tafelkleed.
Het roze bordje vind ik ook echt wat voor jou! 🙂 Volgens mij zou jij trouwens ook een prachtige tafel kunnen vullen met Blond-servies.
Het tafelkleed heb ik volgens mij wel eens bij Dille en Kamille gekocht; ik word er ook altijd vrolijk van.
Wat ziet dat er allemaal mooi en heerlijk uit ! Heel leuk
O, wat is dit leuk. En wat een werk heb je aan alles gehad! Het een is nog mooier dan het andere. Ik vind de thee in de schaaltjes zo mooi. Ik weet niet of ik zoiets ooit ook durf te organiseren. Maar mocht ik het doen dan kijk ik weer naar dit blog.