Meestal schotel ik jullie recepten voor uit Engelse kookboeken uit de 19e eeuw. Maar ik heb ook een herdruk van een Nederlands exemplaar in de kast staan: Betje de Goedkoope Keukenmeid, dat voor het eerst verscheen in 1850. Tijdens het bladeren viel mijn oog op een nogal bijzondere naam voor een recept: wespenesten. Dat klinkt niet heel smakelijk, maar dat is het wel! En de ingrediënten heb je waarschijnlijk al in huis.
Betje de Goedkoope Keukenmeid werd voor het eerst uitgegeven in 1850 door uitgeverij G.B. van Goor & Zonen, en is sindsdien talloze keren herdrukt. De uitgave valt binnen de 19e-eeuwse hype omtrent huishoud- en kookboeken. De keukenmeid in de titel is anoniem, en het boek heeft dan ook geen Victoriaanse powervrouw achter zich (zoals Eliza Acton), of de toon van een commanderende Mrs. Beeton. Sterker nog: De anonieme keukenmeisjes, die vaker voorkomen in Nederlandse kookboektitels uit de 18e en 19e eeuw, zijn meestal mannelijke chefs of uitgevers. En dat past typisch bij de Nederlandse volksaard, om het maar op zijn Victoriaans uit te drukken.
De titel van het boek laat ons namelijk vooral weten dat de recepten in het boek goed betaalbaar zijn. Dat maakt het boek natuurlijk zeer geschikt voor een middenklassehuishouden op budget. Waarom meer betalen dan absoluut noodzakelijk? Het woord ‘goedkoope’ geeft het natuurlijk al aan, maar ook de kennis en kost van een laagbetaald dienstmeisje is minder prijzig dan die van een mannelijke chef-kok. Wie dergelijke dure gerechten wil, moet maar uitwijken naar een kookboek van Alexis Soyer, Charles Elmé Francatelli of Marie Antoine Carême. In Nederland is alles een beetje eenvoudiger: Al te extravagant uitpakken werd niet breed gewaardeerd.
Het recept van vandaag is dan ook goedkoop, maar tegelijkertijd gemakkelijk en smakelijk. Wat willen we nog meer? Het ‘wespennest’ bestaat uit rolletjes bladerdeeg, die tegen elkaar worden gezet om zo op een wespennest lijken. Ik maakte een miniversie met een diameter van 10 centimeter, maar je kunt voor een groter gezelschap ook bijvoorbeeld een springvorm van 18 centimeter gebruiken.
Ingrediënten:
Voor een springvorm met een diameter van ca. 10 centimeter.
- 4 à 5 plakjes bladerdeeg, ontdooid
- kaneelsuiker
- rasp van 1 citroen
- krenten, naar smaak
- rozijnen, naar smaak
Bereidingswijze:
Verwarm de oven voor op 220 graden. Maak eventueel zelf kaneelsuiker: Ik gebruik zelf één deel suiker op drie delen kaneel.
Vet de springvorm licht in met boter. Bestrooi de plakjes bladerdeeg met kaneelsuiker en citroenrasp, en een bescheiden hoeveelheid krenten en/of rozijnen. Snijd elk plakje in drie stoken, en deze dan weer dwars door de helft. Zo haal je zes strookjes uit één plak bladerdeeg.
Rol de strookjes op en plaats ze in de springvorm.
Bak het wespennest gedurende ca. 30 minuten in het midden van de oven. Laat het wespennest circa 10 minuten in de vorm zitten, alvorens hem voorzichtig te lossen.
Serveer met krenten en rozijnen erom heen, als wespen bij hun nest. Eet smakelijk!
Wij dronken bij ons stukje gebak een lekker kopje thee met melk.
Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:
Betje de Goedkoope Keukenmeid. 15e druk door Van Goor & Zonen, Den Haag 1975.
Wat een grappig recept en leuk dat het uit een oud Nederlands kookboek is.
Ja, dat vond ik zelf ook wel een leuke variatie. Ik had eigenlijk al eerder uit hetzelfde kookboek karnemelkse gortepap gemaakt, en dat vond ik me een partij vies! Dat recept bespaar ik jullie dus…