Het lijkt bijna tegennatuurlijk; bloggen, terwijl mijn passie de victoriaanse tijd is. Kan ik niet beter met een borduurwerkje op de bank gaan zitten? Niets is minder waar! De verschillende voorlopers van het blog waren juist in de 19e eeuw uitzonderlijk populair. Ik heb het natuurlijk over het vervolgverhaal, het dagboek, de brief en de briefroman.
Wekelijks of maandelijks verschijnende magazines bestonden al eerder, maar echt succesvol en toegankelijk werden ze pas in de 19e eeuw dankzij technologische vooruitgang – en eenvoudigweg dankzij het feit dat meer mensen konden lezen. Dankzij Charles Dickens’ The Pickwick Papers uit 1836 werd de serial – laten we het in het Nederlands maar het vervolgverhaal noemen – razend populair. Bijna al zijn romans zijn daarna in deze vorm verschenen, net als bijvoorbeeld het destijds populaire Book of Household Management van Mrs. Beeton. Op deze manier wisten uitgevers hun publiek jarenlang gegijzeld te houden. Voor Dickens’ David Copperfield had je bijvoorbeeld negentien ellenlange maanden nodig om te weten hoe het met de titelheld af zou lopen. En dat terwijl vandaag de dag voor veel mensen de dagelijkse cliffhanger van Goede Tijden al zenuwslopend is. Je kunt wel zeggen dat Dickens het woord ‘geduld’ een geheel nieuwe betekenis heeft gegeven. Maar goed, een voordeel was wel dat hij zijn verhaal aan de commentaren van zijn publiek kon aanpassen. En zo zijn we weer dicht bij het hedendaagse blog aanbeland.
Twee andere vormen van blog-achtige tekst die ook populair waren in de 19e eeuw zijn het dagboek en de briefroman. Zelfs koningin Victoria hield voor het grootste deel van haar leven een dagboek bij. Deze verzamelde schrijfsels zijn later uitgegeven. Een voorbeeld van een briefroman is Bram Stokers Dracula uit 1897: de briefwisseling tussen de verschillende karakers vormen het ons bekende verhaal.
Een tussenvorm tussen dagboek, brief en briefroman is het reisverslag van Jacob van Lennep uit 1823. Hij maakte met een vriend een voetreis door Nederland en schreef daarbij zijn ervaringen op in brieven aan zijn zus Antje. Later zijn de gebundelde brieven uitgegeven als één werk.
Kortom: In de victoriaanse tijd werd er veel geschreven. Niet altijd voor publiek. Daardoor zijn de teksten – trouw en met regelmaat geschreven in dagboek – vaak erg persoonlijk. Soms waren ze voor een klein publiek, zoals in een brief. En gelukkig voor ons is veel ervan uiteindelijk beschikbaar gemaakt voor de hele wereld, zodat wij ons tijdens het lezen kunnen onderdompelen in een authentiek victoriaanse atmosfeer.
Tijd voor thee. Ik hou van Earl Grey met melk (niet verder vertellen!)
PS. Weet je wat ook victoriaans is? Handletteren!
Ik ben ook dol op Earl Grey met melk. Heerlijk!
Leuke blog, heel interessant!
Ha, dan ben ik niet de enige. 🙂 Dank je wel voor het compliment.